สิ่งที่ควรรู้ก่อนไปเที่ยวภาคเหนือ: ประเพณียี่เป็ง

ประเพณียี่เป็งของภาคเหนือคืออะไร

ประเพณียี่เป็ง ประวัติความเป็นมา คำว่ายี่เป็งเป็นภาษาล้านนา คำว่า ยี่ เดือนที่ 2 หรือ เดือนยี่ที่คนล้านนาใช้เรียกเดือนพฤศจิกายนของทุกปี คำว่า เป็ง หมายถึง พระจันทร์ในคืนวันเพ็ญ โดยชาวล้านนาจะเริ่มมีพิธีตั้งแต่วันขึ้น 13 ค่ำ จะเป็นวันท่เตรียมข้าวของสำหรับทำบุญขึ้น 14 ค่ำ และคืนวันขึ้น 15 ค่ำ ประเพณียี่เป็งมาจากประเพณีลอยกระทงในภาคกลาง มีวัตถุประสงค์เดียวกันกับการลอยกระทงคือการขอขมาพระแม่คงคา บูชาองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ของชาวล้านนา  วันนี้ เที่ยวไปทั่ว จะพามารู้จักกับประเพณีทางภาคเหนือกันเลย

การเฉลิมฉลองประเพณียี่เป็งเป็นอย่างไร

การเฉลิมฉลองงานประเพณีฉบับบล้านนาจะแตกต่างกับการลอยกระทงในภูมิภาคอื่น ที่จะเน้นกิจกรรมยามค่ำคืนเพียงอย่างเดียว แต่ชาวล้านนาเมื่อถึงวันยี่เป็งแล้ว จะมีการจัดซุ้มประตูป่าหรือซุ้มประตูเข้าสู่ปรัมพิธีประกอบพิธีกรรมของหมู่บ้าน เข้าวัดทำบุญทำทาน ฟังเทศน์ฟังธรรม 

ความเชื่อในประเพณียี่เป็ง

ประตูป่า เห็นได้ตามสถานที่ต่าง ๆ ประตูที่ทำจากต้นกล้วยหรือต้นอ้อย ประดับด้วยโคมไฟพื้นเมืองและดอกไม้ไทย ประตูป่าตามความเชื่อของชาวล้านนาคือเครื่องสักการะถวายการต้อนรับพระเวสสันดรครั้งเสด็จออกจากป่าเข้าสู่เมือง เพราะชาวล้านนาส่วยใหญ่นิยมฟังมหาเวชสันดรชาดก นอกจากเรื่องของความเชื่อประตูป่าก็เป็นสัญลักษณ์ของการร่วมแรงร่วมใจของคนที่ช่วยกันทำซุ้มประตู โดยผางประทีป คือ ภาชนะดินเผาเป็นถ้วยเล็ก ๆ มีขี้ผึ้น น้ำมัน และเส้นฝ้ายสำหรับจุดไฟ ส่วนประทีป คือ แสงสว่าง การจุดผางประทีปเป็นการสักการะต่อสรรพสิ่งที่เราใช้ประโยชน์ เช่น ประตูบ้าน กำแพง บันได หน้าต่าง อีกทั้ง เชื่อว่างการจุดผางประทีปจะเป็นแสงสว่างนำทางชีวิตให้มีแต่ความเจริญก้าวหน้า นอกจากนี้ยังมีการจุดดอกไม้ไฟในประเพณียี่เป็ง จุดเพื่อเป็นพระพุทธบูชา บูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อ และให้เด็ก ๆ ได้เล่นกันสนุกสนามในประเพณียี่เป็ง จุดกัน 3 วัน 3 คืน เลยทีเดียว

โคมลอยนับพันบนท้องฟ้า ด้วยความเชื่อในการปลดปล่อยความทุกข์ ปล่อยเคราะห์ปล่อยโศกให้ออกไปจากชีวิต และยังเชื่อกันอีกว่าการปล่อยโคมเป็นการสักการะพระธาตุเกศแก้วจุฬามณี ที่ประดิษฐานอยู่บนสวรรค์ แต่ปัจจุบันประเพณียี่เป็งมีการปล่อยโคมน้อยลงเพราะเป็นต้นเหตุทำให้เกิดอัคคีภัยและรบกวนเส้นทางการบินของเครื่องบิน

บุคคลแรกที่เริ่มลอยกระทงในเชียงใหม่ คือ พระราชฉายาเจ้าดารารัสมี โดยใช้วิธีจุดเทียนบนกาบมะพร้าวที่ทำเป็นรูปเรือ ซึ่งเมื่อการลอยกระทงเป็นที่นิยมในทุกภาคแล้ว ก็มีความเชื่อเกี่ยวการลอยกระทง เช่น การตัดผมตัดเล็บใส่ไปในกระทงเพื่อลอยความโชคร้ายออกไป วิธีที่คนนิยมทำก็คือการใส่เหรียญลงไปในกระทง เพราะเชื่อว่าการให้ทานจะทำให้คำอธิษฐานเป็นจริง ในประเพณียี่เป็งก็เช่นกัน